اکبر اعتماد

اکبر اعتماد، یکی از شخصیت‌های برجسته علمی و سیاسی ایران، در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۰۹ در همدان به دنیا آمد. او به عنوان بنیان‌گذار و نخستین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران شناخته می‌شود و به «پدر فناوری هسته‌ای ایران» شهرت دارد. زندگی و کارهای او نه تنها در تاریخ علم و فناوری ایران، بلکه در تاریخ سیاسی کشور نیز تأثیرگذار بوده است.

اعتماد تحصیلات خود را در رشته فیزیک هسته‌ای در سوئیس ادامه داد و در سال ۱۹۶۳ از اکول پلی‌تکنیک فدرال لوزان فارغ‌التحصیل شد. پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۴۴، او به عنوان مشاور فنی طرح پژوهش‌های رآکتور اتمی استخدام شد و در سال ۱۳۴۵ دفتر انرژی اتمی سازمان برنامه و بودجه را تأسیس کرد. او به عنوان مدیر این دفتر تا سال ۱۳۴۶ فعالیت کرد و سپس به سمت رئیس مؤسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی منصوب شد. این مؤسسه به عنوان بدیل ایرانی مرکز ملی پژوهش‌های علمی (CNRS) در فرانسه شناخته می‌شد.

در سال ۱۳۵۳، اکبر اعتماد ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را به عهده گرفت و این سازمان را بنیان نهاد. او در این سمت، قراردادهایی با کشورهای آلمان، فرانسه و آمریکا برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای به امضا رساند و به توسعه فناوری هسته‌ای در ایران کمک شایانی کرد. اعتماد همواره بر این باور بود که انرژی هسته‌ای برای ایران ضروری است و دستیابی به این انرژی را حق مسلم کشور می‌دانست.

با وقوع انقلاب ۱۳۵۷، او از سمت خود استعفا داد و به فرانسه مهاجرت کرد. در این دوران، او به تأسیس شرکت مشاوره «انرژیوم» پرداخت و به عنوان مشاور در زمینه انرژی به کشورهای مختلفی از جمله فرانسه و آلمان خدمات ارائه داد. او هرگز پیشنهاد عراقی‌ها برای همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای را نپذیرفت و به زندگی در فرانسه ادامه داد.

اکبر اعتماد در سال‌های بعد به ایران بازگشت و در سال ۱۳۸۹ با علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، دیدار کرد. در این دیدار، صالحی از تلاش‌های او در زمینه انرژی هسته‌ای و حمایت‌های معنوی‌اش از فعالیت‌های صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران قدردانی کرد. او در سال‌های اخیر چندین بار به ایران سفر کرد و همواره مورد احترام و توجه قرار داشت.

زندگی و کارهای اکبر اعتماد در مستندها و کتاب‌های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. مستند «من اکبر اعتماد، اتم می‌شکنم» به کارگردانی احمدرضا گنجه‌ای و کتاب «در پرتگاه حادثه» به قلم محمدحسین یزدانی‌راد، به زندگی و دستاوردهای او پرداخته‌اند.

اکبر اعتماد در تاریخ ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ در سن ۹۵ سالگی در پاریس درگذشت. او با زندگی و کارهایش، نه تنها در عرصه علم و فناوری، بلکه در عرصه سیاست و تاریخ معاصر ایران، تأثیرات عمیقی بر جای گذاشت. یاد و خاطره او همواره در دل‌های ایرانیان زنده خواهد ماند و دستاوردهایش در زمینه انرژی هسته‌ای به عنوان یک میراث علمی و فرهنگی برای نسل‌های آینده باقی خواهد ماند.

اکبر اعتماد، با تلاش‌های بی‌وقفه‌اش در راستای پیشرفت علمی و فناوری کشور، الگویی برای جوانان و پژوهشگران ایرانی به شمار می‌رود. او نشان داد که با اراده و دانش می‌توان به قله‌های علم و فناوری دست یافت و در این مسیر، همواره به اصول و ارزش‌های انسانی پایبند بود. یادش گرامی و روحش شاد.